Opvang asielzoekers in Ter Apel: menselijke waardigheid in het geding

29-08-2022 | HIRIM redactie

Dagelijks verschijnen er nieuwe, schrijnende berichten over het asielzoekerscentrum Ter Apel. Asielzoekers slapen er op straat, zonder voldoende water, sanitaire voorzieningen of medische zorg. Dat gebeurt terwijl de situatie in de asielopvang is opgeschaald tot een nationale crisis en er de afgelopen maand duizenden crisisnoodopvangplekken zijn geopend.

De vraag is aan welke minimale vereisten gelden voor de opvang van asielzoekers. Uit de Europese Opvangrichtlijn volgt dat asielzoekers recht hebben op materiële opvangvoorzieningen. In de Opvangrichtlijn is bepaald dat onder „materiële opvangvoorzieningen” vallen: huisvesting, voedsel en kleding, die in natura of in de vorm van uitkeringen of tegoedbonnen worden verstrekt, alsmede een dagvergoeding moeten worden verstaan.

Het Hof van Justitie heeft in het arrest van 27 februari 2014, zaak C-, 79/13, Saciri, ECLI:EU:C:2014:103 bepaald dat wanneer een lidstaat ervoor heeft gekozen om de materiële opvangvoorzieningen in de vorm van een uitkering te verstrekken, moet die uitkering dus volstaan om asielzoekers een menswaardige levensstandaard te bieden die voldoende is om hun gezondheid te verzekeren en bestaansmiddelen te waarborgen, door hen in staat te stellen met name huisvesting te vinden. Het Hof van Justitie heeft in het arrest van 19 maart 2019, zaak C‑163/17, Jawo, ECLI:EU:C:2019:218 geoordeeld dat asielzoekers recht hebben op de meest elementaire behoeften. Deze verplichting heeft het Hof in punt 92 van het arrest concreet uiteengezet en houdt in dat Nederland de juridische verplichting heeft om alle asielzoekers de volgende elementaire behoeften te geven zoals wonen, eten, zich kleden en zich wassen. Als deze elementaire behoeften ontbreken dan zal dat de fysieke of mentale gezondheid van de asielzoeker schaden. Tevens is dit in strijd met de menselijke waardigheid (artikel 1 Handvest Grondrechten van de EU en de eisen uit de Opvangrichtlijn).

HIRIM constateert dat de situatie in Ter Apel zorgelijk is aangezien niet alle asielzoekers kunnen beschikken over de meest elementaire behoeften en levert spanning op met de Europese verplichtingen om asielzoekers een menswaardig bestaan te bieden met materiële opvangvoorzieningen.

Indien deze situatie blijft voortduren dan komt Nederland niet de Europeesverplichtingen na om asielzoekers een menswaardig bestaan te bieden. Verder kunnen andere EU lidstaten beslissen om asielzoekers in het kader van de Dublinoverdrachten niet meer te sturen naar Nederland aangezien de verdragsverplichtingen niet worden nageleefd.

HIRIM blijft dit dossier volgen en hoopt dat de Nederlandse regering snel tot oplossingen kan komen waarin voor alle asielzoekers kan worden voorzien in de meest elementaire behoeften.